- Những thành phố đáng đi du lịch nhất thế giới
- Kinh nghiệm và cách xử lý khi làm mất hộ chiếu ở nước ngoài
“Bây giờ, nếu chú mua hết số hoa này cho con, con sẽ được về nhà phải không?”
Cô bạn người Úc của tôi nói với cô bé đang cố rao những bó hoa nhỏ xíu cho chúng tôi.
“Đúng ạ”, cô bé trả lời tôi, nhưng vẫn tiếp tục chào mời những bó hoa khác cho bạn tôi.
Chúng tôi đang ở Bangkok và tôi đang ngồi đó xem cô bạn người Úc của tôi thương cảm cô bé người Thái đang bán hoa tươi cho những người khách du lịch say xỉn ở đường Khao San. Cô ấy mua hết số hoa tươi còn lại, cảm thấy vui vẻ vì đã làm một điều có ích – giúp người ăn xin và vui mừng vì đã giúp cô bé con có thể được về nhà ngủ lấy sức để mai đi học, thay vì phải thức cả đêm dài để bán hết số hoa đó.
“Cái quái gì vậy?” Tôi nghe cô ấy gào lên bất ngờ sau 30 phút. Tôi nhìn lên và thấy ở bên kia đường, vẫn là cô bé bán hoa tươi đó, đang bán một đống hoa mới. Lần này, cô bé tránh chúng tôi.
Người bạn của tôi tỏ ra rất chán nản. Vừa mới mấy phút trước cô ấy còn thấy như đã làm được một điều tốt, nhưng rồi lại phát hiện ra một thực tế tàn nhẫn của nền du lịch Thái Lan: trẻ con không được về nhà cho tới khi bố mẹ chúng đồng ý. Sau khi ở Thái nhiều năm, tôi biết thừa những chuyện này sẽ xảy ra. Những người bạn khác của tôi và tôi đã cố ngăn cản cô ấy không cần mua hết số hoa, bởi bố mẹ cô bé sẽ lại bắt cô bé đi bán những bó hoa khác thôi. Nhưng cô bạn tôi lại không chịu tin.
Và giờ đây, khi tôi trở lại Thái Lan và nhìn thấy những người ăn xin và lũ trẻ con đi lang thang trên phố để xin tiền, tôi tự hỏi nếu cho họ thì sẽ là một điều tốt, hay chỉ đơn giản là tôi đang làm giàu thêm cho hệ thống đen tối đó. Ở rất nhiều các nước đang phát triển, bạn có thể thấy nhiều đứa trẻ bán đồ trang sức và hoa cho người Tây ở khắp nơi.
Bạn thậm chí sẽ thấy những người ăn xin sử dụng trẻ con bằng cách bế một đứa trẻ đang ngủ gật trên đùi để lấy sự thương cảm. Bởi lẽ những bậc phụ huynh này biết một điều mà chúng ta đều biết: Sẽ rất khó để từ chối những đứa trẻ con. Chúng ta sẽ tự nhiên cảm thấy buồn vì chúng, bạn sẽ nghĩ về sự nghèo khổ mà họ đang phải trải qua, về những sinh linh họ phải cưu mang, và nghĩ, “Tôi sẽ giúp một chút, để góp phần làm cuộc sống của họ bớt khổ hơn”.
Nếu chúng ta không cho chúng tiền, thì chúng cũng sẽ không ở đây. Sẽ có nhiều người phản đối và đuổi chúng đi, nhưng cũng đồng thời sẽ có rất nhiều người mở ví và hi vọng mình đang làm điều gì tốt đẹp cho cộng đồng này. Chúng ta nhìn người phụ nữ bế đứa trẻ con trên tay, tự động sờ vào ví với suy nghĩ, “chỉ một chút tiền nhỏ thôi ấy mà”.
Mỗi khi tôi nhìn thấy những người ăn xin trên phố, tôi thường bị bối rối không biết phải làm gì. Một mặt, tôi không muốn ủng hộ cho cái hệ thống đen tối ấy, không muốn gián tiếp tiếp tay cho những người cha mẹ sử dụng con cái để kiếm tiền một cách hèn hạ. Tôi không muốn lũ trẻ phải ra ngoài đường kiếm tiền thay vì được đi học. Tôi không muốn lũ trẻ con bị sử dụng như một trò tống tiền bằng tình cảm. Tôi muốn chúng được đi ngủ lúc 10 giờ tối, chứ không phải là đối mặt với những khách du lịch giận giữ và say xỉn hàng đêm.
Tôi biết nhiều gia đình nghèo vẫn sử dụng cách ăn xin đeo bám người nước ngoài để kiếm sống. Họ chỉ cần tiền đề sống qua ngày. Điều này làm tôi nhớ đến thành phố Bangladesh vào những năm 1990s, khi bọn trẻ con bị tận dụng để làm lao động cho những cửa hàng bán áo len ở khắp thành phố. Những thương nhân buôn áo len đã biểu tình và tẩy chay những cửa hàng sử dụng lao động trẻ em. Dần dần số lượng lao động trẻ em giảm xuống và lũ trẻ đã có thể ngủ nghỉ thoải mái hơn.
Nhiều năm sau tôi đọc được trên báo một bài nghiên cứu về trường hợp của những đứa trẻ ăn xin ở Bangladesh. Hoá ra chúng không được đi học, nên chúng phải dành toàn bộ tuổi thơ để trở thành những đứa trẻ con đi ăn xin trên phố. Gia đình chúng cần có tiền để kiếm sống qua ngày, và nếu chúng không làm việc ở những xưởng quần áo, thì chúng sẽ phải ra đường để ăn xin.
Có một lần tôi đi qua một người đàn ông và đứa trẻ trên phố Bangkok và họ bán những thứ đồ linh tinh lặt vặt. Dĩ nhiên là tôi và những người bạn chẳng có nhu cầu mua. Nhưng một ngày nọ, tôi đi qua anh ta, và với một ánh mắt tuyệt vọng đến tận cùng, lời van nài của anh ta đã khiến tôi phải dừng lại.
“Chỉ cần ngó qua chúng một lần thôi thưa ngài. Làm ơn.” Anh ta cầu xin.
Tôi chưa từng cho tiền người ăn xin trên phố thường biểu hiện cho những quyết định về tình thương hơn là việc phải lựa chọn giữa việc ủng họ hay không ủng hộ một hệ thống làm ăn đen tối. Phần lớn những người ăn xin trên phố thường thiếu thốn các phương tiện thông tin đại chúng để tìm cách thoát nghèo. Thái Lan thì không có bất cứ dự án bảo trợ xã hội nào cả. Họ phải tự kiếm sống.
Và mặc dù ghét cay ghét đắng cái hệ thống này, tôi vẫn sẽ cho tiền người ăn xin trên phố. Bởi vì thực sự rất khó để từ chối họ. Trái tim tôi sẽ tan vỡ mất.
Và tôi cũng biết cách họ lợi dụng lòng thương cảm của chúng ta. Rất khó để từ chối, nhất là với trẻ con.
Nếu là bạn, bạn sẽ làm gì? Bạn sẽ cho tiền người ăn xin? Hay từ chối họ? Có phương án giải quyết nào thực sự hợp lý không? Thật khó để trả lời.
.jpg)
